Een nieuwe Theunisbrug in Merksem - Deurne
Als je als een roofvogel boven Antwerpen kon hangen dan zou je de glinsterende Schelde zien die sloom slingerend vanuit het achterland langs de oude stad stroomt en uitmondt in een wereldhaven aan de Noordzee. Terwijl uit alle richtingen wegen samenkomen in een kluwen die De Ring heet en al decennia een groot verkeersprobleem vormt voor lokaal en doorgaand verkeer. De stad staat aan de vooravond van een groots project dat het leven met de Ring aanzienlijk hoopt te verbeteren, deels door overkapping en door de aanleg van geluidsschermen en groen. En dwars door die stad, van Schelde naar het Oosten doorklieft het Albertkanaal de noordkant van de stad om de Limburgse steden en Luik met de Antwerpse haven te verbinden. De hedendaagse binnenvaart vraagt om grotere sluizen en bredere vaargeulen en ook bij Merksem in het noordoosten van de stad wordt een bocht in het kanaal twee keer zo breed en de doorvaarthoogte vergroot. Dat vereist een geheel nieuwe Theunisbrug. In opdracht van De Vlaamse Waterweg ontwierp architectenbureau ZJA, in samenwerking met Arcadis, Sweco en OKRA Landschapsarchitecten, de verbinding van Duivelsplein naar Schijnpoortweg, over het Albertkanaal.
Een brug als boulevard
Het uitgangspunt van het ontwerp voor de Theunisbrug is een ruime verbinding voor tram, voetgangers, fietsers en auto’s die het gevoel van een boulevard geeft. Met zijn donkere pijlers en stralend witte en opengewerkte torens is de Theunisbrug een opvallende visuele ervaring in een hard en industrieel ogende omgeving. De nadruk ligt op de vloeiende beweging van alle soorten verkeer, en het verbeteren van de kwaliteit van de ervaring van het oversteken van het kanaal. De brug buigt en steekt in een flauwe bocht over, de fiets- en voetpaden aan de flanken van de brug bieden een vergezicht over het water en de stad. De torens zijn open vormgegeven en belemmeren die ervaring nauwelijks. In feite bestaat de Theunisbrug uit drie bruggen waartussen daglicht speelt, wat het overstekende verkeer een relatie tot het water geeft, maar ook licht brengt in de passages onder de brug aan de oevers. Een boulevard is niet alleen een weg, maar ook een passage langs interessante en prettige plekken, en met dat oogmerk is de Theunisbrug door ZJA ontworpen.
Verbinding met de omgeving
Om zo min mogelijk ruimtelijke aanpassingen te veroorzaken is de nieuwe, bredere Theunisbrug opgetrokken met rechte wanden met metselwerk in afwisselende patronen. Onder de brug en aan de kade wordt door decoratieve tegelpatronen, houten banken, groen en aangepaste verlichting een omgeving ingericht waar het prettig is om te verblijven en mensen zich veilig voelen. De passage van de Carrettestraat onder de brug aan de noordzijde is ook comfortabeler gemaakt met een wijkende wand voor meer overzicht en extra aandacht voor de toetreding van daglicht. Patronen in de tegelwand verwijzen naar de rimpelingen in het water. Het nabijgelegen Sportpaleis zal veel parkeerdruk geven en een op groene ondergrond aangelegde parkeergelegenheid tussen de aangeplante bomen moet ook voor die bezoekers de omgeving van de Theunisbrug verbeteren. De ruim aangelegde fietslus en de vier royale trappen met fietsgoot verbeteren de aansluiting op de omgeving en maken het oversteken van het kanaal niet alleen efficiënter, maar ook aantrekkelijker, als zintuiglijke ervaring.
Verhogen bruggen Albertkanaal
Met bijna 40 miljoen ton vervoerde goederen per jaar is het Albertkanaal de belangrijkste waterweg in Vlaanderen. Vooral het containervervoer kende het voorbije decennium een sterke groei. De huidige beperking in doorvaarthoogte en breedte onder de bruggen vormt een knelpunt voor de binnenscheepvaart op het Albertkanaal. De verhoging van de bruggen tot een vrije doorvaarthoogte van 9,10 m maakt het mogelijk om binnenschepen met vier lagen containers veilig en vlot te laten varen. Bovendien krijgt ook Short Sea Shipping op het Albertkanaal zo betere kansen.
Voor de realisatie van de werken wordt een deel van de kosten gefinancierd door de Europese Unie.
Awards:
Winnaar ArchitectureMasterPrize 2022
Nominatie: WAN Award 2022, Nationale Staalprijs 2022
Architect: ZJA
Klant: De Vlaamse Waterweg
Opdrachtgever: Arcadis & Sweco
Aannemer: THV Artes-Stadsbader-Taveirne
Landschapsarchitect: OKRA Landschapsarchitecten
Jaar: 2021
Project: #819
