Het kustwerk Katwijk
Een land, dat voor een groot deel onder zeeniveau ligt stelt scherpe eisen aan de waterkeringen en die bij Katwijk schoot tekort. Van oudsher is de kust rond de monding van de Oude Rijn bij Katwijk een zwakke plek in de kustverdediging gebleken. De Gemeente Katwijk, het waterschap Rijnland en de provincie Zuid-Holland gaven de opdracht voor een integraal kustwerk, dat niet alleen bedoeld was om de duinen met een dijklichaam te versterken, maar ook om bij Katwijk de boulevard ingrijpend te verbeteren en een grote ondergrondse parkeergarage aan te leggen. De duinen moesten worden verbreed. De gemeente Katwijk zag in die ruimtelijke ingreep de kans het parkeerprobleem op te lossen en tegelijkertijd de kwaliteit van de beleving van de boulevard te verhogen.
Het ontwerp
Voor dit uit drie verweven onderdelen bestaande project was veel ontwerp-kracht nodig. OKRA Landschapsarchitecten ontwierpen de inpassing in het landschap. Het algemene ontwerp en het beeldkwaliteitsplan van Royal HaskoningDHV is in een latere fase zowel constructief en architectonisch verder uitgewerkt, aangepast en geconcretiseerd door Ballast Nedam en architectenbureau ZJA.
In een open duinlandschap zo dicht bij een gemeentelijke kern luisteren de details nauw. De kwaliteit van de Katwijkse ondergrondse parkeergarage zou moeten komen te liggen in de samenhangende en consequente doorvoering van de visie van het integrale plan, tot in de details van lichtval, kleur, beeld- en materiaal-gebruik. En dat als onderdeel van een technisch uitdagend bouwplan waar dijken en duinen bij betrokken zijn.
Het resultaat mag gelukt genoemd worden, Kustwerk Katwijk haalt zowel in termen van landschap, techniek en architectonische uitwerking een hoog kwaliteit-niveau. Dat heeft zich uitgedrukt in prijzen, waaronder de German Design Award 2017, de IPI Award of Excellence 2017, en het Beste Gebouw van Nederland 2016.
De parkeergarage
In de duinen verbindt een netwerk van wandelpaden het dorp met het strand en tussen die glooiende duintoppen liggen de vijf entrees van de parkeergarage Kustwerk Katwijk. Hun vorm is bescheiden en aangepast aan het landschap. Ze golven met de zee en de duinen mee en geven een prettige toegang tot de garage. Bovendien leiden ze veel daglicht in de trappenhuizen. De vormgeving van de inritten past zich op een abstracte wijze aan de omgeving aan. Variaties in de perforatie van staalplaten suggereren zand en stuifduin, en bieden een echo van het landschap.
De ondergrondse wereld is zorgvuldig vormgegeven, omdat die in het ontwerp als een volwaardige verblijfsruimte wordt gezien. Bij de keuze van de kwaliteit en de kleur van het beton, de kleur en het patroon van de bestrating, de verlichting en bewegwijzering is uitgegaan van het idee dat een bezoeker voortdurend zou moeten voelen dat hij in Katwijk is, vlak bij de zee, onder een duin. De rechte en symmetrische opbouw van de garage helpt daarbij. De kleuren die gebruikt zijn en de op doeken gedrukte grafische elementen zorgen ervoor dat de gebruiker zich makkelijk en terloops kan oriënteren. Er is een kant van het dorp en een kant van de zee. Daglicht door de glazen huisjes leidt ons naar het duin, waar we in de wind staan, halverwege strand en land, dorp en zee.
Katwijk is door een robuuste dijk beter tegen de zee beschermd, maar die dijk is verborgen achter een uitbreiding van het duingebied. Zonder dat we er last van hebben of het zelfs visueel onze aandacht vraagt is de kust versterkt, de boulevard verbreed, de parkeercapaciteit vergroot en het landschap uitnodigender geworden. Dat is inventief Nederlands ontwerpen en bouwen op een door en door Nederlandse locatie.
Awards
Winnaar: German Design Award 2017, IPI Award of Excellence 2017, Beste gebouw van Nederlands 2016, Prix d'Excellence 2016 Nederland, WAN Infrastructure Award 2016, Falco Award 2015, Rijnlandse Architectuur Prijs 2015.
Nominaties: Gouden Piramide 2015, Agemaprijs 2015, Mies van der Rohe Award 2017, Schreuderprijs 2017.
Klant: Gemeente Katwijk
Opdrachtgever ZJA: Ballast Nedam
Architectonisch ontwerp + beeldkwaliteitsplan: Royal HaskoningDHV
Integrale ontwerp (architectonisch, functioneel, constructief en installatie): Ballast Nedam + ZJA
Landschapsarchitect: OKRA Landschapsarchitecten
Jaar: 2015
Project: #778
Copyright foto's: Raoul Suermondt en Dirk Verwoerd.
