Over de snelweg, langs het meer
Om vanuit de zuidelijk gelegen wijk Drielanden via de wijk Stadsweiden naar het centrum van Harderwijk te fietsen moet de snelweg A28 worden overgestoken. De gemeente Harderwijk wilde een fietsbrug die langs de rand van het Crescentpark de oversteek maakt. Via een landelijk gebied kom je dan op het fietspad langs het Veluwemeer dat je naar het hart van de stad voert. Bij de opdracht werd bepaald dat het ontwerp van de fietsbrug zou moeten verwijzen naar de traditionele platbodem zeilschepen die de vissershaven van Harderwijk kenmerken. Het moest een botterbrug worden.
Een Harderwijkse brug
Het bouwbedrijf Heijmans, het architectenbureau ZJA en de houtfirma Wijma Kampen realiseerden een ontwerp dat als een echte toegangspoort tot de stad Harderwijk kan gelden, en zowel voor de fietsers als voor de passerende automobilisten op de A28 en memorabele blikvanger is.
Voor de oversteek zijn in feite niet één maar drie bruggen nodig. Na de grote sprong over de snelweg ligt er in het verlengde daarvan een even lange brug op pijlers met steeds een kleine 8 meter overspanning. Daarmee wordt het fietspad over een kruisend fietspad geleid. Vervolgens is er nog een kleine brug die 10 meter over een beekdal overbrugt. De eerste twee bruggen zijn grotendeels van hout, de kleine brug is van plaatstaal.
Twee botters
Het ontwerp heeft het thema van de aanblik van een haven vol botters vertaald naar een hedendaagse, functionele en duurzame fietsbrug. De houten dekken zijn geïnspireerd op de structuur van hardhouten sluisdeuren, die zijn gevat in een stalen raamwerk. De brug over de snelweg is een 76 meter lange tuibrug met twee pijlers. Dat zijn massieve pylonen van azobé, -een houtsoort die veel gebruikt wordt in de waterbouw en de scheepsbouw-, gevat in een betonnen voetstuk. Wie over de brug fietst voelt zich even omringd door twee aangemeerde botters. In het silhouet valt de hoek op waaronder de pylonen staan. Het herkenbare asymmetrische beeld van een botter en de beweging die zeilschepen eigen is, worden in herinnering geroepen. Bovendien verbeeldt het ontwerp de krachten die in het spel zijn bij een brug met 50 meter overspanning. De masten en de kabels aan weerszijden van de brug geven bij het passeren een intrigerende visuele beleving. Op de top van de pylonen zijn gestileerde vlaggen geplaatst die de verwijzing naar de botters compleet maken.
Duurzaam en herbruikbaar
De 21meter hoge azobé-houten pylonen zijn afkomstig uit de tropische bossen die de firma Wijma zelf beheert, om zorg te dragen voor werkelijk duurzaam geoogst hout. In 2015 werd dit project bekroond met de Nederlandse FSC Award, om de inspiratie die het biedt voor het herbruikbaar toepassen van duurzaam hout. Het hout is onbehandeld gebruikt juist omdat het met de invloed van weer en wind en onvermijdelijke beschadigingen aan schoonheid en karakter zal winnen. De kleuren ervan contrasteren mooi met de lichtere roestvrijstalen balustraden. De toepassing van deze houtsoort heeft naast historische en esthetische redenen ook een heel functionele, het bespaart onderhoud.
Het stadswapen van Harderwijk staat in reliëf in de betonnen voetstukken van de pylonen. De brug werkt inderdaad als een herkenbare toegangspoort voor de stad en vervult die functie op een functionele en hedendaagse manier, met gebruikmaking van karakteristieke materialen en met oog voor landschap en lokale geschiedenis.
Award
Winnaar: Dutch FSC (Forest Stewardship Council) award 2015
Architect: ZJA
Klant: The municipality of Harderwijk
Opdrachtgever: Heijmans
Jaar: 2014
Project: #745
Foto's Botterbrug: John Marshall
